به گزارش بازی اندروید یک استاد دانشگاه بیان کرد: مطالعات بومی سینمای تجربه گرای ایران را باید برای پیدا کردن زبان ویژه سینمای ایران شروع کرد و توسعه داد. چونکه هنوز آثار فیلمسازانی نظیر عباس کیارستمی از این منظر مورد بررسی قرار نگرفته اند و قابلیت های زیادی برای رسیدن به تاریخ سینمای تجربی در ایران دارند.
مجید شیخ انصاری استاد دانشگاه و پژوهشگر سینما در جلسه پژوهش برخط سومین همایش مطالعات فیلم کوتاه تهران با موضوع «تحول زبان و تمهیدات بیانی در سینمای تجربه گرا» با اشاره به خاصیت تعریف گریزی سینمای تجربی اظهار داشت: انجام و توسعه مطالعات بومی سینمای تجربه گرای ایران برای پیدا کردن زبان ویژه سینمای کشورمان یک ضرورت است.
به گزارش بازی اندروید به نقل از روابط عمومی انجمن سینمای جوانان ایران، جلسه پژوهش برخط سومین همایش مطالعات فیلم کوتاه تهران شب گذشته(دوشنبه یکم شهریور) در اینستاگرام معاونت فرهنگی و آموزش انجمن سینمای جوانان ایران با شناسه کاربری @amoozesh.iycs اجرا شد. در این نشست برخط رامتین شهبازی دبیر علمی نشست های برخط میزبان دکتر مجید شیخ انصاری پژوهشگر و مدرس سینما بود و این نوبت به موضوع «تحول زبان و تمهیدات بیانی در سینمای تجربه گرا» اختصاص یافت.
شیخ انصاری در ابتدای این گفت و گو درباره جایگاه سینمای تجربی و تحولات آن بیان کرد: قبل از هر چیز باید بررسی نماییم که آیا می توانیم درباره تکنیک های بیانی در سینمای تجربی فکر نماییم و به فرضیه سازی بپردازیم و نتایجی از بررسی سیر تاریخی آن بگیریم. در مقدمه باید بگویم که سینمای تجربه گرا آموختن سینما بواسطه تجربه نیست. سینمای تجربه گرا تعریف گریز است. اما وقتی خاصیت تاریخی می یابد می توان درباره گذشته آن صحبت کرد.
وی اضافه کرد: در ابتدا این سوال پیش می آید که سینمای تجربی گونه ای از فیلمسازی است یا تاریخ سینما را می توانیم برابر با سینمای تجربی بدانیم. در حقیقت محور تحول سینما از دل سینمای تجربی گذشته است یا سینمای تجربی یک شاخه است که در همه این سال ها به فعالیت خود ادامه داده است. آنچه در تاریخ سینما زبان و تمهیدات بیانی است نتیجه تاریخی شدن تجربیاتی است که به شکل آگاهانه یا ناآگاهانه در تاریخ سینما رخ داده است و با تعریف فعلی، سینمای تجربه گرا نام گرفته است.
شیخ انصاری با اشاره به قاعده مندی سینما توضیح داد: این قاعده مندی برمبنای محدودیت های چهار حوزه شکل گرفته است. در حقیقت زبان سینما ناشی از چهار محدودیت است. بدین سبب سینماگران تجربی تلاش نموده اند در مقابل این محدودیت ها راهکارهایی را پیدا کنند. شبیه آنچه در فلسفه علم وجود دارد که ابتدا پارادایمی شکل می گیرد، بعد مشکلاتی ایجاد می شود و امکانات پاسخگوی آن نیست. حال اگر بخواهیم این چرخه در سینما اعمال نماییم اینطور است که افرادی برای بیان مقصودی تلاش می کنند تعدادی از رمزها را در قالب مدیوم سینما به مخاطبان خود در مدلها ارایه کنند. حال این مدلها یا مطابق با تعریف های مخاطبان هستند و وارد ساحت زبان و تمهیدات بیانی سینما می شوند و پیش فرض اول در خصوص اینکه زبان و تمهیدات موجود بیانی در سینما نتیجه تجربیات طول تاریخ سینما هستند. اگر مورد اقبال واقع شوند وارد حیطه زبان کلاسیک سینما شده و اگر نه موضع تاریخی خودرا حفظ نموده اند. بدین سبب فیلمی که امروز ایجاد می شود و طراوت و تازگی خودرا دارد یا تجربه تجربه گرا در ما به وجود می آورد یا اگر برایمان عادی باشد به ساحت زبان و بیان مورد استفاده وارد شده است. شاید مشخص ترین آن استفاده از جامپ کات ها باشد که نخستین بار یک فعالیت تجربه گرایانه در سینما بود اما حالا استفاده از آن مرسوم تر است.
وی افزود: سینمای تجربی مهمست برای اینکه لابراتوار رشد و رفع محدودیت های بیانی سینما در آینده فیلم تجربی است که یا آگاهانه یا بطور اتفاقی سینماگران به سراغش می روند. در اینجا اثر هنری خود مهم نیست بلکه تاثیر و تجربه اش مهمست و برای مخاطب ناآشنا تاثیر تجربه گرایانه مشابهی با بقیه به وجود می آورد.
در ادامه شهبازی خواست تا زبان سینما دقیق تر تعریف شود و بیان کرد: زبان سینما بحث پرمناقشه ای از دهه ۱۹۲۰ به بعد بوده است و با بحث های زبان شناسی ابتدا همنشینی داشته است و پس از آن سینما را بیشتر امر بیانی دانسته اند.
شیخ انصاری با یک مثال زبان سینما را توضیح داد و اظهار داشت: کادرها و نماها در سینما برای نخستین بار یک تاثیر تجربه گرا داشته اند اما حالا به الگوهای تبیینی گفت و گو تبدیل گشته اند و این ناشی از محدودیت در نحوه نمایش کاراکترها بوده و امکانات برش این فرصت را فراهم نموده است. آنها تمهیداتی بیانی هستند که به مرور قواعد سینما را ایجاد کرده اند که ثابت نیستند و پیوسته خودرا گسترش می دهند. این تمهیدات بیانی در همه گونه های مستند، انیمیشن، داستانی و... نیز به کار می رود.
وی تحولات بیانی در سینما را گاهی رویدادهای تقدیری یا جبری دانست و اشاره کرد: به مثال جامپ کات برمی گردم که یک روزی در سینما یک رویکرد تجربه گرا بوده است اما امروز در بهترین فیلم های آمریکایی یا آگهی های تبلیغاتی بسیار مورد استفاده است. بدین سبب وارد ساحت سینما می شود.
سینمای تجربه گرا شکل پذیر نیست. البته موضوعات زیادی هستند که تعریف گریزند بدین سبب می توانیم بگوییم که سینمای تجربه گرا چه نیست و حدود و ثغوری برای آن تعیین نماییم. تجربه منحصر به فرد هر مخاطب در برخورد با فیلم را باید به رسمیت بشناسیم و نباید آنرا تحریف نماییم. بدین سبب اگر ما یک فیلم تجربه گرا دیده ایم نمی توانیم اصرار نماییم که دیگری هم آنرا تجربه گرا بداند. اما می توان گفت تمهید پناه بردن به فرم که وجهه تاریخی نیز یافته نخستین بار توسط چه فیلمسازی در تاریخ سینما استفاده شد و آدرس تاریخی بدهیم. ولی اصرار بر اینکه آن اقدام حتما تجربه گراست، اشتباه است.
وی در بخش دیگری از صحبت هایش درباره نقاط کانونی سینمای تجربی که به تمهید بیانی جدید کمک می کنند، بیان کرد: در اینجا به ۴ حوزه می توان اشاره نمود. اول مواد خام است که تعریف می کند یک رسانه چیست بطورمثال سینما را تلفیقی از نور و شیمی و... می دانستند. نظریه دوم که فربه تر است ادعا می کند مواد خام به خودی خود مهم نیستند بلکه ترکیب آنها و سازوکاری که کنار هم قرار می گیرند آنرا به اثر هنری تبدیل می کند. این نگره مثل نظرات ساختارگرایان سال ها حیات داشت. مباحث نظری گروه سوم به پدیدآورندگان هنر توجه کردند و گروه چهارم اثر هنری را زمانی که به تجربه مخاطبان می رسد تعریف کرد. برای اینکه هر مخاطب به سبب تفاوت با دیگری می از اثر تواند درک متفاوتی هم داشته باشد.
شیخ انصاری اشاره کرد: این تقسیم بندی به این علت است که تنها توجه مان به قواعد شکل دهنده فرم سینمای تجربی نباشد. بدین سبب بازبینی تاریخی آنچه در فیلم تجربی گذشته است ما را به سرفصل های پژوهشی جدیدی می تواند برساند.
وی در بخش دیگری به سوالات حاضران در جلسه آنلاین پاسخ داد و اظهار داشت: رابطه وسیع بین ابزار و مسائل فنی سینما و تحول زبان سینما به خوبی نشان میدهد یک تمهید فنی مثل تراولینگ پس از چه مدتی امکانات بیانی پیدا کرد. سرعت فناوری به قدری است که اتفاق بزرگ تری را در سینما رقم زده و مباحث ذیل آنرا تغییر داده است. برای اینکه همان محدودیت هایی که قبل از این سینما را تعریف می کردند درحال رفع شدن هستند. فناوری دارد رسانه های بدیل معرفی می کند و دهه های آینده متعلق به این رسانه ها هستند. بطورمثال واقعیت مجازی دیگر ادامه تجربه سینمایی نیست و نقطه گریز از سینما جایی است که یک تجربه جمعی واحد ایجاد نمی کند فارغ از اینکه احساسات تماشاگران هریک چه بوده است. این رسانه های بدیل نیز زبان و تمهیدات بیانی خودرا نیز شکل خواهند داد و تکنولوژی الگوهای بیانی مخصوص خودرا نیز ایجاد می کنند مثل صحنه هایی که کات ندارند اما همان تنش لازم را بواسطه جلوه های ویژه و... ایجاد می کنند. حرکت ما از الگوهای تبییینی به سمت میزانسن های مجازی به کمک فناوری رفته است و الگوهای بیانی آینده تماشاگران را در معرض پیچیدگی های عجیب قرار خواهند داد.
شیخ انصاری در آخر با اشاره به یک ضرورت بیان کرد: مطالعات بومی سینمای تجربه گرای ایران را باید برای پیدا کردن زبان ویژه سینمای ایران شروع کرد و توسعه داد. چونکه هنوز آثار فیلمسازانی نظیر عباس کیارستمی از این منظر مورد بررسی قرار نگرفته اند و قابلیت های زیادی برای رسیدن به تاریخ سینمای تجربی در ایران دارند.
سومین همایش مطالعات فیلم کوتاه تهران به دبیری سعید پوراسماعیلی و دبیری علمی احمد الستی ۲۴ آذر ماه ۱۴۰۰ در بخش های مقالات پژوهشی، جستارهای آزاد و ترجمه با محوریت سینمای تجربی انجام می شود. آخرین مهلت ارسال چکیده مقالات به این رویداد ۱۰ شهریور ۱۴۰۰ است. متن کامل فراخوان در سایت انجمن سینمای جوانان ایران به آدرس www.iycs.ir آمده است.
منبع: بازی اندروید
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب