بازی اندروید: مهوش شیخ الاسلامی می گوید، اگر قصد داشت از روزهای کرونائی فیلمی بسازد حتما مردم را سوژه کار خود می کرد، البته آن دسته از مردمی که گوش شان بدهکار هیچ سفارش و هشداری نبود و در دوران کرونا هر چه خواستند، انجام دادند.
به گزارش بازی اندروید به نقل از ایسنا، برای آن هایی که سال هاست در حوزه مستند کار می کنند یا به سینمای مستند علاقه مندند حتما مهوش شیخ الاسلامی برایشان نامی آشناست؛ کسی که قبل از انقلاب کارش را شروع کرد و علاوه بر تجربه دستیاری و برنامه ریزی برای کارگردان هایی بنام، مستندهای متنوع و زیادی هم ساخته است.
او که متولد سال 1325 و فارغ التحصیل سینما از مدرسه سینمایی لندن است، بارها به صراحت بر علاقه بیشتر خود به سینمای مستند در مقابل سینمای داستانی تاکید کرده ولی با این وجود سابقه همکاری با ناصر تقوایی در سریال «دایی جان ناپلئون» را بعنوان برنامه ریز هم داشته است. مشابه چنین تجربه ای در «هزار دستان»، «کوچک جنگلی» و «گزارش» هم ادامه یافته اما او برای نه برای این همکاریهای مشترک که برای مستندهایش شهره است.
شیخ الاسلامی که بگفته خودش همه نوع مستندی را ساخته، این روزها مشعول ساخت یک مستند تحقیقی تاریخی درباره «نیکلای مارکف» معمار سرشناس روس و خالق خیلی از بناهای معروف تهران همچون ساختمان اداره پست ایران، مدرسه البرز، عمارت مشیرالدوله، مدرسه ژاندارک و کارخانه قند ورامین است.
وی در گفت وگویی با ایسنا درباره این مستند می گوید: این معمار اهل روسیه به ایران آمده بود و زمان جنگ جهانی اول در کشور ما ماندگار شد. وقتی رضا شاه به حکومت می رسد او که قبل تر حتی بعنوان قزاق جنگیده بود، به حرفه اصلی خود برمی گردد و از آنجائیکه عاشق ایران بوده در اینجا می ماند و هیمن جا هم از دنیا می رود.
این مستند ساز که شاید فیلم جدیدش را سال آینده در جشنواره حقیقت نمایش دهد، در پاسخ به اینکه اگر می خواست از دوران کرونا مستندی بسازد با چه نگاهی آنرا می ساخت و اصلا چه وجهی از این پاندمی برایش ویژه تر بوده است؟ می گوید: واقعیت این است که من خیلی با کادر درمان همدلی می کردم، چون از مصاحبه هایی که با آنها شده و دوستانی که خودم در میان کادر درمان دارم می بینم چه عذابی از دست ما مردم می کشند. در کنارش به نظرم یکی از جالب ترین قسمت های کرونا خود مردم هستند که هیچ توجهی به بیماری و هشدارها نداشتند، عادت کرده اند گوش نکنند و این مساله برای من خیلی جالب بود. اگر قرار بود مستندی در این زمینه بسازم حتما روی «مردم» کار می کردم.
شیخ الاسلامی که در یک مصاحبه ای گفته بود سینمای مستند را هر چه باشد بر سینمای داستانی ترجیح می دهد، در این زمینه با خنده ادامه می دهد: کار سینمایی و تفکر پشت آن باارزش است ولی من همچنان مقاوم هستم و نظرم همان است که گفته بودم. واقعا عاشق مستند هستم و این، هم از علاقه ناشی می شود هم از باور، یعنی من زندگی را آنطور می بینم. نگاهم به هر چیزی مستندوار است. شاید عادت کرده ام، شاید هم این طور تربیت شده ام.
او درباره اینکه زندگی از نظر او چگونه است که آنرا به مستند نزدیک می بیند؟ می گوید: من حقیقت را لمس می کنم، اهتمام می کنم با صداقت زندگی کنم. احساس می کنم در این زمان جور خاصی شده ام. خیلی چیزها دیگر برایم اهمیت ندارد در صورتیکه شاید وقتی جوان تر بودم بعضی حرف ها مرا بسیار آزرده می کرد، آنقدر که ماه ها به آن فکر می کردم، ولی الان این طور چیزها دیگر برایم مهم نیست. انسانیت مهم می باشد. ای کاش وقتی جوان هستیم، بتوانیم چنین روحیه ای داشته باشیم نه اینکه بعد از گذر زمان به آن برسیم، بویژه برای ما که تربیت شرقی داریم. البته بچه های نسل جدید زندگی راحت تری دارند ولی برای کسانی که هم سن و سال من بودند یا حتی نسل پس از من بودند، همیشه بابت حرف دیگران و بیرون از خانه نگرانی وجود داشت. این ها همه ذهنیت شما را می گیرد و نمی گذارد کار خودرا درست انجام دهید و الان فکر می کنم هیچ گاه نباید این طور زندگی کرد.
کارگردان مستندهای «توپ»، «ماده 61»، «پیر حرا» و «خانه تاریک» در بخش دیگر از این گفت و گو در پاسخ به اینکه تفاوت ساخت و جایگاه مستند را پیش از انقلاب و امروز چطور می بیند، خصوصاً آنکه گستره پخش فیلم های مستند تغییر کرده بیان می کند: وقتی کار را شروع کردم تنها زنی بودم که در آن مقطع مستند می ساختم. کلا چند نفر بیشتر در این عرصه مشغول نبودند و برای کارهای ما هم فرصت نمایشی چندانی وجود نداشت، ولی هرچه گذشت شرایط و فضا تغییر نمود، آثار بیشتر دیده شدند و الان که دیگر بسیاری از کارهای مستند به جایی رسیده اند که ممکنست جای یک اثر سینمایی (داستانی) را هم بگیرند. این روزها سینمای مستند انشعابات بیشتری پیدا کرده و خوشبختانه توجه به آن هم خیلی بیشتر شده است. جشنواره هایی که در این سال ها تدارک دیده شدند، بسیار موثر بودند در صورتیکه سالهای اولی که من کار می کردم چنین جشنواره هایی نبود یا شاید در ایران شناخت ما نسبت به آنها بسیار کم بود اما الان خیلی گسترده شده است.
شیخ الاسلامی البته به توسعه فنی سینمای دیجیتال هم اشاره دارد و تاکید می کند: تجهیزات دیجیتال کمک زیادی به جوان هایی که در این عرصه کار می کنند، کرده است؛ بطوریکه الان هر کسی با تلفن همراه خود می تواند فیلم بسازد. البته اینکه آیا دوام می آورند یا خیر خودش بحثی جداگانه است چون به هر حال ساخت فیلم ساده شده در صورتیکه تجهیزات فنی ای که ما در اختیار داشتیم بسیار متفاوت از امروز بود. یک حلقه فیلم فقط چهار دقیقه بود و ما باید با این ها کار می کردیم و فکر می کنم اگر «پیر حرا» را قرار بود با ۳۵، یا ۱۶ میلی متری بسازم به این آسانی که امروز می شود ساخت نبود. ما تا زانو در گِل بودیم و هر باری که پا را بالا می آوردیم تا قدیم برداریم ممکن بود یک حلقه را از دست بدهیم. به هر حال این معجزه دیجیتال است که کار را آسان تر می کند.
کارگردان مستندهای «شیر سنگی»، «یوفک» و «به کجا تعلق دارم» در پاسخ به اینکه با راحت شدن کار آیا مستندسازها و آثارشان می توانند به اندازه گذشته ماندگار شوند؟ می گوید: چونکه نه؟ اگر کسانی مثل ما عاشق این کار باشند مطمئنا می توانند بمانند. مستند سازی کاری است که هم علاقه می خواهد و هم علاقه مندت می کند. وقتی عمیق وارد این حرفه شوی، ارتباطاتی که می گیری یا سفرهایی که می روی اینقدر لذت بخش است که آدم نمی تواند آنرا رها کند. حداقل برای من که اینطور بود.
این مستندساز که تجربه داوری در جشنواره "تامپره" را دارد و در جشنواره سینما حقیقت امسال هم جزو سه هنرمندی بود که برایش مراسم بزرگداشت تدارک دیده شده بود، در آخر این گفت و گو درباره تجربه آنلاین جشنواره حقیقت بیان می کند: من فکر می کنم این شیوه هم می تواند منفعت داشته باشد و هم ضرر. منفعتش در این است که به احتمال خیلی زیاد مستند را به داخل خانه ها ها می برد و برای این کسانی که ارتباطی با سینمای مستند ندارند، می تواند اتفاق خوبی باشد و آنها را کمی علاقمند کند تا بیشتر این سینما را دنبال کنند یا حداقل اهتمام کند مستند را بشناسد، ولی از جانب دیگر برگزاری آنلاین با فیزیکی شرایط متفاوتی دارد، گرچه چاره ای نبوده که آنلاین اجرا شود و امیدوارم اینطور باقی نماند و دست کم سالهای بعد به صورت فیزیکی و آنلاین با هم برگزار شوند، چون برگزاری جشنواره و نمایش فیلم در سینما عشق و شور دیگری دارد و من دوست ندارم آن حال و هوا را از دست بدهم. دیدن فیلم در سالن، لحظات دیدار و گپ و گفت پس از آن هیجانی دارد که من آن هیجان را خیلی دوست دارم.
منبع: بازی اندروید
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب